Ήταν κάποτε ένας σοφός

Καλησπέρα.
   Σήμερα θα σας αποκαλύψω τον μεγαλύτερο φόβο μου. Η αλήθεια είναι ότι φοβάμαι αρκετά πράγματα. Άλλα περισσότερο, άλλα λιγότερο. Ένα, όμως, είναι εκείνο που πραγματικά με κάνει να αισθάνομαι τόσο μικρός και ανήμπορος μπροστά του, όσο το μικρό παιδάκι μπροστά στη ντουλάπα του που κρύβει τέρατα και μπαμπούλες. Η λήθη. Και δεν αναφέρομαι στη λήθη των άλλων για το προσωπό μου. Όχι, όχι, ούτε καν. Μιλάω για την προσωπική λήθη. Για τη λήθη των στοιχείων του εαυτού μου, όλων εκείνων που με έχουν δομήσει σε αυτό που είμαι. Φοβάμαι ότι θα έρθει κάποια μέρα που δεν θα ξέρω γιατί είμαι υπομονετικός κι ανεκτικός, γιατί ισχυρογνώμων και ειρωνικός. Αλλά και πώς έγινα έτσι. Γιατί μου αρέσει ο Θανάσης, γιατί η πορτοκαλί μπάλα με τα σπυριά. Γιατί θέλω να γράφω για όλα αυτά.
   Βέβαια, για να φοβάσαι κάτι, ή την απώλεια του, θα πρέπει πρώτα να έχεις ορίσει τί είναι, από πού προέρχεται, πώς έγινε κτήμα σου και τί σημαίνει για σένα. Ας υποθέσουμε ότι αυτό που είμαστε είναι ένα σύνολο γνώσεων, κυρίαρχων συναισθημάτων, πεποιθήσεων, εμπειριών, στόχων και άλλων παρόμοιων κατασκευών. Είναι πολύ δύσκολο να ταυτοποιήσεις την πηγή και τον τρόπο που κάθε ένα από αυτά έγινε κομμάτι του εαυτού σου. Σχεδόν αδύνατο. Σίγουρα όμως μπορείς να ονομάσεις μερικές κατηγορίες που αποτέλεσαν τους βασικούς τροφοδότες σου. Εφαρμόζοντας αυτή τη λογική σε εμένα τον ίδιο θα έλεγα ότι την όποια γνώση έχω για τον κόσμο την απέκτησα σε σχέση με τρεις πηγές. Η πρώτη είναι το μέσα μου. Είναι όση γνώση μου έδωσε το ίδιο μου το σώμα και το πνεύμα από μόνο του. Και φυσικά είναι το μικρότερο κομμάτι. Η δεύτερη είναι το άψυχο έξω. Βιβλία, εικόνες, ταινίες, τραγούδια, μελωδίες, καθώς και τόποι, ήθη, συνήθειες και παραδόσεις που είχα την ευκαιρία να συνατήσω. Αυτή έρχεται δεύτερη στη συνεισφορά. Και, τέλος, είναι το έμψυχο έξω. Οι άνθρωποι, τα πρόσωπά τους, τα λόγια τους, οι συμπεριφορές τους, τα έκδηλα και τα άδηλα συναισθήματά τους. Αλλά κυρίως οι ιστορίες τους, οι μαζεμμένες εκείνες στιγμές που έφτιαξαν ένα μικρό κόσμο με αρχή, μέση, τέλος και νόημα. Σπουδαίο ή όχι δεν έχει σημασία. Ακόμη και η απουσία του νοήματος, νόημα είναι. Αυτές οι ιστορίες, μαζί με όλα τ'άλλα των ανθρώπων, μου έχουν δώσει το μεγαλύτερο και σημαντικότερο κομμάτι της γνώσης που έχω. Ταυτόχρονα αποτελούσαν πάντα και το σπουδαιότερο ερέθισμα για τη σκέψη, ή ακόμη και για την πράξη. Κι αν οι ιστορίες των ανθρώπων είναι η σημαντικότερη πηγή γνώσης, ποιός ο τρόπος που γίνονται αυτές κομμάτι σου? Η περιγραφή, η θέαση και , φυσικά, η συμμετοχή, η βίωση. Ειδικά οι τελευταίες, οι ανθρώπινες ιστορίες στις οποίες είχα την ευκαιρία (την τύχη ή την ατυχία δεν έχει σημασία...σε μία κυνική τελική ανάλυση, εφόσον είμαι ακόμη εδώ τύχη ήταν) να συμμμετέχω είναι εκείνες που με στιγμάτισαν περισσότερο και μου άφησαν τα περισσότερα. Η λήθη αυτών των ιστοριών είναι ο μεγαλύτερος φόβος μου. Φόβος πως για πράγματα τα οποία με ορίζουν θα ξεχάσω πως έγιναν κομμάτι της ζωής και του εαυτού μου. Γι'αυτό και κάποια στιγμή αποφάσισα να τις γράφω. Γι'αυτό το τετράδιο αυτό συχνά θα τις φιλοξενεί, εξασφαλίζοντας τη συνέχισή τους και μειώνοντας τους φόβους μου. Ίσως δίνοντας και την ευκαιρία να αποτελέσουν ερέθισμα σκέψης και συγκίνησης και για κάποιον ακόμη, πέρα από τον υπογράφοντα. 
   Είπαμε, λοιπόν, ότι έχουμε το "μέσα", το "εξω των αψύχων" και το "έξω των ανθρώπων". Και ότι κάθε ένα από αυτά φτιάχνει γνώση, και σκέψη, και συγκίνηση. Είναι, όμως, μερικές φορές που οι τρεις αυτές πηγές μπλέκονται με ένα μαγικό τρόπο. Κι έτσι προκύπτει ένα απόσταγμα φτιαγμένο ταυτόχρονα από το νου σου και το σώμα σου, από δυο νότες ή δυο εικόνες κι από μία ιστορία μέσα στην οποία είχες κάποια θέση. Μια τέτοια περίπτωση θα σας διηγηθώ σήμερα. Είναι μία διαδρομή που καταλήγει σε ένα απόσταγμα, σωστό ή λανθασμένο, χρήσιμο ή άχρηστο, εσείς θα το κρίνετε, μπλέκοντας τις σκέψεις ενός ταξιδιώτη, τα λόγια ενός σοφού και την ιστορία δύο ανθρώπων. 
   Η ιστορία αρχίζει μια μέρα του Μαϊου, όχι μακριά από τη σημερινή. Διαδρομή Θεσσαλονίκη-Αθήνα. Για μία μέρα, για ένα πάρτυ. Δεύτερο έτος, βλέπετε, κι ακόμη κάτι τέτοια ήταν στο πρόγραμμα. Στο πάρτυ αυτό ένα αγόρι γνώρισε έναν κορίτσι. Δεν είπαν πολλά κι έκαναν ακόμη λιγότερα. Μοιράστηκαν, όμως, κάτι όμορφο. Κάποιες στιγμές, μερικά χαμόγελα, δυο-τρία βλέμματα. Το αγόρι έφυγε, αλλά έμεινε μια άτυπη υπόσχεση για συνέχεια, μαζί με κάποιες προσδοκίες. Η άτυπη συνέχεια έγινε τυπική και το ραντεβού δόθηκε για ένα καλοκαιρινό camping. Εκεί παρέα μεγάλη, αλλά εκείνος για εκείνη. Για το αντίστροφο δε ξέρω. Έμοιαζαν όλα καλά, αλλά κάτι είχε αλλάξει. Εκείνη. Ήταν σα να ήρθε προαποφασισμένη ότι το ανάμεσά τους δεν έχει μέλλον. Θα έλεγε κανείς ότι και μόνο το ότι ήρθε αποδεικνύει το αντίθετο. Αλλά όχι. Πολλές φορές είναι δύσκολο να παραδεχτούμε στον εαυτό μας ότι κάποια πράγματα είναι "έτσι" ενώ θα θέλαμε ή θα έπρεπε να είναι διαφορετικά. Κι έτσι μας ορίζουν εκείνα μέχρι το σημείο που δε μπορούμε παρά να τα αποδεχτούμε. Εκείνος, φύσει διστακτικός και απόμακρος, κρύφτηκε στην ασφάλεια του "τί μπορώ να κάνω?". Κι όποιος αναρωτάται τί μπορεί να κάνει δε κάνει τίποτα. Έτσι, ένα πρωί εκείνη έφυγε. Άφησε πίσω της ένα γράμμα. Το μεγαλύτερο κομμάτι του ήταν μια προσπάθεια να διώξει από πάνω της κάθε ευθύνη, όχι πάντα με ευγενικό τρόπο. Κάπου μέσα στις κατηγορικές γραμμές υπήρχε και μία κατηγορία πιο καλλιτεχνική από τις άλλες. "...μα εσύ σωπαίνεις και θρηνείς σαν τον κατάδικο...". Το κορίτσι είχε δίκιο. Εκείνος σώπαινε και θρηνούσε ενώ θα μπορούσε να δράσει, να βγεί στον ανοιχτό δρόμο και να τρέξει προς το στόχο. Ίσως να την τραβούσε κι εκείνη μαζί του. Είχε, όμως, και άδικο. Εκείνη σώπασε όσο και για όσο σώπαινε κι άλλος. Βλέπετε, καμιά φορά είναι τόσο απλό να μεμφόμαστε τους άλλους για πράγματα που κατ'εμάς κάνουν λάθος. Αυτό που δε σκεφτόμαστε είναι ότι, με δεδομένο πως λάθη κάνουμε κι εμείς, ενδεχομένως τα λάθη για τα οποία στρέφουμε το δείκτη μας στον άλλον είναι εκείνα για τα οποία τα άλλα τρία δάχτυλά μας δείχνουν προς το μέρος μας..
   Η ιστορία, λοιπόν, αυτών των δύο ανθρώπων τελείωσε, αλλά ο στίχος από το γράμμα έμεινε ως κίνητρο για να αφουγκραστούν καλύτερα οι άνθρωποι τα λόγια του σοφού. Σοφός, γιατί μέσα σε λίγους στίχους καταφέρνει να φωλιάσει βιώματα σπουδαία. Μίλησε για το θρήνο του ανθρώπου που, φυλακισμένος μέσα στα ίδια του τα συναισθήματα, έχει μείνει έξω από ό,τι εκείνος φαντασιώνεται ως προσωπικό παράδεισο. Έξω η ζωή να βράζει, να τον περιμένει με τα χέρια ανοιχτά, κι αυτός καταδικασμένος να ζει στις στάχτες του χαμένου παραδείσου του. Όπως, σε ανάλογη κλίμακα, και το αγόρι της ιστορίας. Και κάπου μέσα στο θρήνο η απάντηση. Πάρε ένα πυρσό, λέει ο σοφός, και κάψε ό,τι σε πληγώνει, ό,τι σε φυλακίζει και σε κρατάει αδρανή. Βγες από το κελί και ξεχύσου στις άδειες μέρες που απλώνονται μπροστά σου. Η ζωή είναι ένα ταξίδι, λέει ο σοφός. Και μικρή σημασία έχει το που σταματάς για να ξαποστάσεις. Το ποια εμπόδια θα βρεις στο δρόμο σου. Το ταξίδι θα έχει πάντα και γιορτές και πληγές. Δε μετράνε αυτές. Μοναχά το ταξίδι μετράει. Τα λόγια του πάλευε με νύχια και με δόντια να τα βαλεις στη σκέψη σου και στη ζωή σου. Άλλωστε, είπαμε, ήταν σοφός..
   Αυτές τις σκέψεις περνούσε στο χαρτί ένας ταξιδιώτης όταν φτάνοντας στο αποκορύφωμα του προσωπικού νοήματος όσων άκουγε σιγανά στ' αυτιά του από το σοφό, στο απόσταγμα των σκέψεών του, το στυλό του έμεινε από μελάνι. Έβγαλε τ'ακουστικά, έτσι κι αλλιώς τα λόγια του σοφού είχαν κατακλύσει το μυαλό του, έκλεισε το τετράδιο, κοίταξε για λίγο έξω από το παράθυρο την επίπεδη γη που έτρεχε μαζί με το τρένο και με το δάχτυλό του έγραψε στο υγρό τζάμι. 
"Όλα είναι δρόμος..."

Ίτυλος

Υ.γ.: Το ποιός είμαι εγώ στην ιστορία, το αγόρι, ο σοφός (λέμε και καμιά μαλακία..) ή ο ταξιδιώτης δεν έχει σημασία. Θα μπορούσα υπό τις αντίστοιχες συνθήκες να είμαι οποιοσδήποτε.